Ιαπωνική καλλιγραφία (shodo), ζωγραφική με μελάνι (sumie) και η επίδραση τους στην Σύγχρονη Δυτική Τέχνη

Την Τρίτη 28 Νοεμβρίου στις 19.30 πραγματοποιήθηκε στο Αμφιθέατρο “Αντώνης Tρίτσης” του Πνευματικού Κέντρου του Δήμου Αθηναίων με μεγάλη επιτυχία και ενώπιον πολυπληθούς ακροατηρίου η διάλεξη της Κυρίας Ντίνας Αναστασιάδου, γλύπτριας-ζωγράφου sumi, πρώην υποτρόφου της Ιαπωνικής Κυβέρνησης με θέμα “ Ιαπωνική καλλιγραφία shodo, ζωγραφική με μελάνι (sumie) και η επίδραση τους στην Σύγχρονη Δυτική Τέχνη “. Tην εκδήλωση τίμησε με την παρουσία του ο Πρέσβης της Ιαπωνίας Κύριος Yasuhiro Shimizu συνοδευόμενος από την Μορφωτική Σύμβουλο της Πρεσβείας Κυρία Yukiko Fujisawa.

Μετά τον σύντομο χαιρετισμό του Προέδρου του Συνδέσμου Κυρίου Δήμου Βρατσάνου ο Πρέσβης της Ιαπωνίας μίλησε στα ελληνικά σχετικά με την σπουδαία σημασία που κατέχουν στην ιαπωνική κουλτούρα τα ανωτέρω είδη καλλιτεχνικής έκφρασης.

Στην συνέχεια με εύγλωττο τρόπο η ομιλήτρια άρχισε την ανάπτυξη του θέματος της ομιλίας της τα κύρια σημεία συνοψίζονται ως εξής:
“ H καλλιγραφία shodō έχει άμεση σχέση με τον Βουδισμό Ζεν. Το Ζεν μας βοηθάει να αποκτήσουμε εσωτερική γαλήνη και να αντιληφθούμε το κενό της ύπαρξης μας ώστε να ανοίξουμε έτσι έναν απελευθερωμένο από αδυναμίες τρόπο ζωής.

Η τέχνη του Ζεν αποτελείται από ποιήματα ή αποφθέγματα που γράφτηκαν καλλιγραφικά και συχνά συνδέονται με σκίτσα ή πορτραίτα Πατριαρχών ή ασκητών του Ζεν. Οι Ιάπωνες δημιούργησαν αριστουργήματα καλλιγραφίας και ζωγραφικής με sumi.

Στην ζωγραφική με sumi ο καλλιτέχνης δεν αναπαραγάγει την εξωτερική μορφή ενός αντικειμένου αλλά προσπαθεί να συλλάβει την εσωτερική του φύση. Έτσι το sumie είναι κάτι παραπάνω από μια τεχνική, είναι ένα πνευματικό ταξίδι. Μερικές πινελιές μπορούν να αποκαλύψουν τον χαρακτήρα ενός ανθρώπου ή την φύση ενός τοπίου. Κάθε πινελιά είναι μοναδική και δεν διορθώνεται. Ο Βουδισμός Ζεν εισήχθη στην Ιαπωνία τον 13ο αιώνα από Κινέζους και Ιάπωνες μοναχούς. Εμπλουτισμένη από την αυστηρή λιτότητα του Ζεν η τέχνη αυτή απευθύνονταν στην τάξη των πολεμιστών, των σαμουράι. Μεγάλοι καλλιτέχνες όπως ο Sesshū Tōyō (15ος αιώνας) και οι καλλιτέχνες της Σχολής Kanō από τον 15ο έως του 19ο αιώνα δημιούργησαν αριστουργήματα. Αυτοί μεταμόρφωσαν ένα καλλιτεχνικό στυλ που εισήχθη από την Κίνα τον 14ο αιώνα σε κάτι καθαρά Ιαπωνικό.

Την ζωγραφική της Άπω Ανατολής με μελάνη την ανακάλυψαν οι Ευρωπαίοι τον 19ο αιώνα όταν ειλητάρια, άλμπουμ, βεντάλιες, ξυλογραφίες (Ukiyoe)και Hokusai Manga έφτασαν στην Ευρώπη (Γαλλία). Οι Ευρωπαίοι αναγνώρισαν καινούριους νόμους και κανόνες όπως ο αυθορμητισμός και διακοπή της πινελιάς στην διαδικασία της ζωγραφικής με μελάνη.

Γάλλοι Ιμπρεσιονιστές όπως οι Μανέ, Μονέ, Ντεγκά, Τουλούζ – Λοτρέκ και Βαν Γκόγκ ανέπτυξαν και εμπλούτισαν την ζωγραφική με μελάνη κατά την παράδοση των Ιαπώνων καλλιτεχνών.

Η καλλιγραφία και φιλοσοφία του Ζεν μετά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο επηρέασε πολλούς επώνυμους καλλιτέχνες στην Βόρειο Αμερική όπως τους Μαρκ Τομπέι, Τζάκσον Πόλοκ, Μπάρνετ Νιούμαν. Το στυλ τους ονομάστηκε Αμερικάνικος Αφηρημένος Εξπρεσιονισμός (American Abstract Expressionism, Tachisme). Οι καλλιτέχνες της Δύσης μόνον μετά την συνάντηση τους με τους καλλιτέχνες της Άπω Ανατολής και κυρίως της Ιαπωνίας σταμάτησαν να διαιωνίζουν τους κανόνες ζωγραφικής της Ιταλικής Αναγέννησης του 14ου και 15ου αιώνα “
Μετά το τέλος της ομιλίας και το θερμό χειροκρότημα του κοινού που παρακολούθησε με αμείωτο ενδιαφέρον την ανάπτυξη του λίαν ενδιαφέροντος θέματος , ο Κύριος Shimizu συνεχάρη την Κυρία Αναστασιάδου για την διάλεξη της την οποία παρακολούθησε μετά μεγάλης προσοχής καθ’όλην την διάρκεια της με την βοήθεια μεταφραστή.